Wasmotten kweken
De grote wasmot - Galleria Mellonella
De anderhalve centimeter grote wasmot heeft een spanwijdte van 3 tot 4 centimeter.
Deze wasmot leeft evenals de kleine wasmot (Achroia grisella) van bijenraten.
Gezonde bijenvolken kunnen de wasmot in bedwang houden waardoor hun raten weinig schade oplopen. Kleine, zieke en zwakke volken, alsook verlaten nesten vormen een ideale leefomgeving voor deze nachtvlinders.
Voor vogel- en terrariumliefhebbers zijn wasmotten een ideale voedingsbron voor hun dieren. De larve van de wasmot is eiwitrijk en vet ten opzichte van andere voedselinsekten.
De vlinder van de wasmot is minder voedingsrijk en heeft een iets andere samenstelling. Beide dieren zijn geschikt om te voeren.
Het kweken van de grote wasmot
Grote wasmotten zijn goed te kweken mits je de juiste apparatuur en voeding hebt. Het is wel een kleine investering maar deze verdien je terug door de kweek van goedkope voedseldieren.
De warmtekast
Om te beginnen heb je een warmtekast nodig. Een kast waar je de temperatuur tussen de 25̊ en 30̊ celcius kan verwarmen. De ideale temperatuur is 28̊ celcius. Deze kast moet beschikken over ventilatie en moet geheel donker zijn.
Wasmotlarven leven in honingraten waar het donker is ; de wasmotvlinder is een nachtvlinder. Licht kan de productiviteit verminderen.
In de warmtekast moet een bak water staan voor de luchtvochtigheid. De ideale vochtigheidsgraad bedraagt 40 – 45 % ; dit is afhankelijk van de temperatuur. Als je dit percentage niet behaald, kun je de oppervlakte van het water vergroten zodat er meer vocht kan verdampen. Door een lap in je waterbak te monteren vergroot je ook het verdampingsoppervlakte. Een goedlopende kweek produceert zelf ook warmte.
Alleen in het begin zul je de warmte zelf moeten toevoegen; uiteindelijk zie je dat de warmtekast minder vaak aanslaat om op temperatuur te blijven.
De kweekbakjes
Zelf gebruik ik stapelbare bewaardozen van de Hema. Ze zijn niet alleen handig omdat ze stapelbaar zijn; ook hebben ze tussen het deksel en de doos een kier waar de wasmotvlinders hun eieren afzetten. De vrouwtjes hebben een legbuis die precies in die spleet kan komen. In de natuur leggen de vrouwtjes ook hun eieren in naden en kieren zodat de bijen er niet bij kunnen komen. Heb je bakjes waar geen kier in zit, dan kun je door middel van een strookje papier tussen het deksel en de doos te monteren ook een kier creëren. Persoonlijk vind ik dit onhandig omdat je langer bezig bent met het oogsten van de eieren.
Tevens zijn de Hema bakjes doorzichtig zodat je de kweek aan alle kanten in de gaten kan houden.
Gebruik alleen hard plastic. Dit, omdat de larven overal doorheen eten. Zodra ze geen voedsel meer hebben gaan ze op zoek en eten ze zich een weg naar buiten. Een krekelbakje is daarom niet geschikt.
Ventilatie van de bakjes is ook belangrijk. De wasmotten genereren zelf ook warmte en scheiden vocht uit. Dit moet wel weg kunnen. Ik heb de bakjes aan de smalle kant geprepareerd met een ventilatierooster. Eerst heb ik met een houtboor twee gaten van 12 mm geboord en het tussenliggende deel weggesneden. Door een stanleymes te verwarmen met een gasbrander kun je het tussenliggende deel wegsnijden en wegsmelten. Als je dan een ruime opening hebt moet je deze weer afdekken met een roostertje. Ik heb hiervoor benzinegaas gebruikt. Hierdoor kun je goed ventileren en de wasmotlarven kunnen hier na een bepaalde afmeting niet meer uit ontsnappen. Net uitgekomen larven kunnen hier wel doorheen maar hebben buiten het bakje geen voedsel. Ze zullen dan vanzelf terug kruipen. Het bezinegaas lijm je op het bakje om een goed sluitend geheel te krijgen. Ik heb verschillende lijmsoorten geprobeerd maar alleen warme lijm uit een lijmpistool blijkt te werken. Door rondom de opening een laagje lijm te spuiten en direct het gaas er op te drukken krijg je een dichte hechting. Zorg wel dat ondergrond en gaas vetvrij zijn. Het plastic schuur je een beetje op voor een betere hechting van de lijm.
De bijnodigde voedingsmiddelen
Een goede voeding is essentieel en kun je gemakkelijk zelf maken.
Alle producten zijn verkrijgbaar op internet en in de supermarkt.
Je hebt nodig:
900 ml glycerol
200 gr bijenwaskorrels (gerecycled)
900 gr honing
1200 gr tarwemeel of bloem
375 gr gist
Bij een grotere of kleinere hoeveelheid kun je dit omrekenen.
Omdat het best een klus is om het te maken is deze hoeveelheid de ideale hoeveelheid. Je kunt de cake invriezen.
Wijk niet te veel van dit recept af. Afwijkingen zijn merkbaar in de plakkerigheid en verwerkbaarheid van de cake. Degene die dit recept ooit heeft gemaakt heeft dit waarschijnlijk ook doorgehad.
Wat je verder nodig hebt:
Een oude ruime pan, een stevige spatel van hout of plastic, niet van metaal want die wordt tijdens het roeren te warm. Gebruik een stevige spatel omdat het veel kracht kost om het mengsel te roeren.
Ik gebruik twee ovenschalen die ik bedek met bakpapier. Een cakeblik of zelf gemaakte constructie van karton werkt ook. Als je maar gebruik maakt van bakpapier of karton om je cake los te krijgen van de bodem.
Hoe maak je de voeding:
Meng het meel/bloem met de gist en maak hier een klontvrije substantie van.
Verwarm ondertussen de glycerol, bijenwas en honing tot een gladde vloeistof. Als de was bijna gesmolten is doe je het gas uit. Als dit mengsel te warm wordt ontstaan er klonten als je de bloem toevoegt. Zodra dit mengsel troebel wordt is het te heet geworden. Houdt het goed in de gaten. Meng de meel/bloem en gistsubstantie in één keer door deze vloeistof en roer dit goed door. Dit kost wel de nodige kracht. Meng het niet beetje voor beetje want ook hierdoor krijg je klonten. Als dit geheel gemengd is schep je het mengsel in de cakevormen. Voor bovengenoemde hoeveelheid heb je twee ovenschalen nodig. Pas op, want het mengsel is gloeiend heet! Voor de veiligheid kun je ook ovenhandschoenen aantrekken.
Laat het geheel afkoelen. Dit kan wel een halve dag duren. Nadat het afgekoeld is haal je de cake uit de vorm en snijd je deze in plakken van één tot anderhalve centimeter dik. Deze plakken vries je los van elkaar in, zodat je ze van elkaar af kan halen. Als je de cake in zijn geheel invriest, is deze niet meer te snijden of af te breken.
De eerste opzet van de kweek.
Koop een bakje wasmotten met voedingsbodem. Wasmotten zonder voedingsbodem hebben al enkele dagen niet gegeten en worden in de koelkast bewaard. Deze herstellen zich moeizaam en de productie voor de eerste kweken neemt hierdoor af.
Verdeel de wasmotten in 3 of vier kweekbakjes. Je hoeft hier geen voeding aan toe te voegen het is nu alleen noodzaak dat je volwassen vlinders krijgt. Zitten er veel kleine wasmotlarven in het gekochte bakje dan kan je wel voeding toevoegen om deze larven ook volwassen te laten worden. Plaats deze bakjes in je warmtekast.
Zodra je vlinders hebt plaats je wat losse bakjes met een stukje cake (4 x 4 cm) in de kast zodat deze kan ontdooien. De vlinders leggen na enkele dagen de eieren in de kier van het kweekbakje. Door het deksel op te lichten kun je de eieren oogsten. Soms kun je ze gewoon met je vingers pakken. Je kunt ze ook met een stanleymes lossteken. Leg de eieren op de voedingsbodem in de andere bakjes.
Als je elke dag oogst is twee à drie keer de oogst per nieuw opgezet bakje voldoende om 200 tot 300 wasmotten te kweken. Het duurt ongeveer een week voordat de eieren uitkomen en na een paar dagen kun je de kleine larven al zien lopen. Als je ziet dat de voeding op is voeg je weer nieuwe voeding toe. Oogst wanneer je de ideale maat wasmot hebt. Oogst verschillende maten als je jonge dieren hebt om voor elke afmeting een juiste wasmotlarve te hebben.
Loopt de productie van het kweekbakje terug omdat je al ruimschoots geoogst heb, dan kun je het restant van elkaar lostrekken en opvoeren aan je vogels. Ze kunnen dan zelf de verschillende achtergebleven larven uitzoeken. Het kweekbakje kun je weer gebruiken om een nieuwe kweek op te zetten.
Als het eenmaal loopt kun je een goede continuïteit waarborgen. Zorg dus wel voor voldoende kweekbakjes. Ik heb een kast waar ik ongeveer 40 kweekbakjes in kwijt kan. De oogst is ongeveer 10 kilo wasmotten per jaar.
Je zult wèl een bepaalde hoeveelheid wasmotten moeten laten poppen om weer vlinders te krijgen. Zoek alleen grote, snelgroeiende larven uit en laat deze poppen en uitkomen. Je kunt hiervoor het beste weer 3 of 4 bakjes gebruiken. Neem een klein beetje voeding en selecteer ongeveer 25 grote larven. Stop deze in één bakje en laat deze uitkomen tot vlinders. Met drie of vier van deze bakjes heb je weer voldoende vlinders om voldoende eieren te oogsten. Als deze vlinders uitgelegd zijn kun je ze opvoeren aan je vogels of reptielen.
Tip voor een goede continuïteit:
Gebruik een kweekbakje van je oude kweek en voer deze op aan je dieren. Gebruik dit bakje om een vlinderkweek te maken. Als deze vlinders beginnen te leggen voer je weer een oud kweekbakje op en hierin kun je direct weer een nieuwe kweek opstarten. Langzaamaan voer je alle oude kweken op en zet je zo weer nieuwe kweken neer.
Als je de oude kweekbakjes gebruikt om vlinders te kweken loop je het risico dat je ook de kleine wasmotvlinder kweekt. Dit is niet raadzaam omdat deze de grote wasmot beconcurreerd en uiteindelijk kan overheersen. Vandaar dat je ook de grote snelgroeiende wasmotlarven moet laten poppen en hier geen kleintjes tussen moet laten. Met deze selectie zorg je er tevens voordat je de productie verhoogt.
Het bewaren van de larven:
Als je meer kweekt dan je opvoert kun je een voorraad aanleggen voor minder productieve ti Ik selecteer de grote larven en stop deze in een plastic bakje van de chinees. Heb je deze bakjes niet, dan adviseer ik je vaker naar de chinees te gaan . Het zijn echt handige bakjes om te gebruiken. Lege boterkuipjes werken ook goed. Ik vries mijn wasmotten rechtstreeks in. Ik gebruik wel een apart bakje om in te vriezen en als de larven bevroren zijn voeg ik ze aan de andere ingevroren larven toe. Dit doe ik om te voorkomen dat de ingevroren larven geregeld uit de vriezer gehaald worden en weer ontdooien. Over het algemeen werkt deze manier van conserveren goed.
Er is nog een andere manier van conserveren. Met deze manier heb ik zelf geen ervaring. Ik zal deze omschrijven zoals ik het heb gehoord van anderen.
Kook een pan met water. Dompel de wasmotten een korte tijd in het gekookte water. Laat ze daarna drogen op een keukenpapiertje of theedoek en vries ze dan in. Deze manier heet blancheren.
Tips:
Begin met de kweek van de wasmotten al in het najaar of de winter. In het broedseizoen gaan er zoveel larven doorheen dat je kweek al snel te klein is om aan de vraag te voldoen.
Je kunt er alvast feeling mee krijgen om een goede kweek op te zetten. Tijdens het broedseizoen kun je je aandacht beter aan je vogels besteden dan aan de kweek van de wasmotten.
Vraag een imker oude bijenraten te bewaren. Dit scheelt in de kosten. Vries deze raten wel in want deze kunnen besmet zijn met de kleine wasmot. Deze overheerst ten opzichte van de grote wasmot en dat willen we niet. Laat deze raten niet in een warme ruimte staan i.v.m. smelten.
Wilt u dit bestand in een "word document" ontvangen dan kunt u een mailtje sturen naar:
ikgarogermeelen@live.nl
2010-06-07 - 19:40:47 
